Kierunek programu – termomodernizacja i odpowiedź na ETS2
Reforma programu „Czyste Powietrze” ma na celu wprowadzenie kompleksowej termomodernizacji i przygotowanie programu do rosnących wymogów związanych z systemem ETS2. Sekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu, Krzysztof Bolesta, zapowiedział, że dzięki nowym źródłom finansowania program zyska charakter „szczepionki” przeciw kosztom ETS2, które obejmą budownictwo i transport, a tym samym mogą wpływać na wzrost kosztów energii dla gospodarstw domowych.
Problemy i wyzwania trzeciej grupy dofinansowania
Jednym z głównych wyzwań programu jest kontrola nadużyć w trzeciej grupie dofinansowania, przeznaczonej dla osób o najniższych dochodach. Wykryto przypadki, w których pomoc trafiała do osób, które nie potrzebowały maksymalnego wsparcia. Prezes NFOŚiGW, Dorota Zawadzka-Stępniak, wskazała na konieczność przekształcenia programu, by środki trafiały głównie do osób zagrożonych ubóstwem energetycznym.
Dopasowanie kryteriów do sytuacji najuboższych
Obecne zasady przyznawania wsparcia opierają się na dochodach właścicieli domów, jednak uczestnicy konsultacji podkreślili, że powinno się wprowadzić dodatkowe kryteria, aby wsparcie trafiało rzeczywiście do najuboższych. Wśród propozycji pojawiły się m.in. kryteria majątkowe, ocena stanu energetycznego budynku, wiek wnioskodawcy oraz rodzaj źródeł dochodu. Padł także pomysł rozszerzenia programu o budynki, które służą działalności gospodarczej mikroprzedsiębiorstw.
Prefinansowanie i ochrona przed nieuczciwymi wykonawcami
Kolejnym tematem rozmów była kwestia prefinansowania inwestycji dla osób o niskich dochodach, gdzie środki przekazywane są bezpośrednio na konto wykonawcy. Dyskutowano nad potrzebą wprowadzenia zabezpieczeń przed nieuczciwymi praktykami, takich jak obowiązkowe ubezpieczenia, wypłaty środków bezpośrednio na konto beneficjenta czy ograniczenia liczby pełnomocników.
Wymogi dotyczące standardów energetycznych budynków
Uczestnicy konsultacji podkreślili, że program „Czyste Powietrze” powinien być dostosowany do wymogów unijnych i krajowych standardów energetycznych. Postulowano wprowadzenie paszportów energetycznych, które ułatwią planowanie modernizacji i etapowe podnoszenie efektywności budynków, co ma szczególne znaczenie przy wysokich kosztach modernizacji.
Współpraca z rekomendowanymi wykonawcami i ochrona beneficjentów
Podczas spotkań padła propozycja stworzenia list rekomendowanych wykonawców, zarówno na poziomie lokalnym, jak i krajowym, co pozwoliłoby ograniczyć nadużycia. Przedstawiciele sektora podkreślili konieczność wprowadzenia jednostkowych limitów kosztów inwestycji, aby zapobiegać sztucznemu zawyżaniu cen przez wykonawców.
Nowoczesne technologie i OZE w programie
W programie nadal pozostanie szeroki wybór technologii ogrzewania, a uczestnicy spotkań opowiedzieli się za wspieraniem tych najbardziej energooszczędnych i korzystnych dla środowiska. Wskazano także na potrzebę większego wsparcia dla fotowoltaiki i innych odnawialnych źródeł energii, aby program skutecznie przyczyniał się do ochrony środowiska.
Wsparcie informacyjne i potrzeba edukacji
Ważną rolę w programie odgrywają punkty konsultacyjno-informacyjne, które pomagają mieszkańcom zrozumieć zasady „Czystego Powietrza” i przygotować wnioski. Uczestnicy konsultacji zasugerowali, że należy usprawnić ich pracę oraz przeprowadzić szeroką kampanię edukacyjną, aby zwiększyć świadomość ekologiczną w społeczeństwie.
Kolejne kroki – przyszłość programu
Październikowe spotkania to dopiero pierwszy etap konsultacji. W następnym etapie, zaplanowanym jeszcze na ten rok, przedstawione zostaną konkretne propozycje zmian. Reforma ma wejść w życie w 2025 roku i przynieść nową, bardziej skuteczną wersję programu „Czyste Powietrze”.
Opr. na podst. https://czystepowietrze.gov.pl/